Hem lezzeti hem faydalarıyla yaz aylarının vazgeçilmezlerinden olan fasulye, çeşitli yöntemlerle kışın da kullanılmak üzere hazırlanabiliyor. Bahçeniz, geniş bir balkonunuz varsa kendiniz tüketmek için fasulye yetiştirebilirsiniz. Ticaret yapmak için geniş bir alanda fasulye yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız; biraz daha kapsamlı çalışmak gerekir ki hasat zamanı verdiğiniz emekleri zaten alabileceksiniz.

Taze fasulye olarak bildiğimiz sebze, baklagiller familyasındandır. Tek yıllık bitkisinden fasulye elde etmek için tohumların toprağa ekilmesi gerekmektedir. Fasulye yetiştiriciliğine dair ufak detaylar bilinirse başarılı bir hasat süreci geçirmek mümkündür. Amatör olarak bitki yetiştiriciliği yapıyorsanız; fasulye saksıda yetiştirmeye uygun bitkilerdendir. Uygun şartlar sağlandığında dar alanlarda bile yetiştiriciliği yapılabilir.

Fasulye Yetiştiriciliğinde Tohum Seçimi

Fasulye tohumu seçerken, tohumun cinsine çok dikkat etmek gerekir. Tohum seçiminde dikkat edilecek bir diğer detay tohumu güvenilir bir yerden temin etmektir. Kalitesiz ve yanlış kategorize edilmiş tohumlardan beklediğiniz hasadı elde etmeniz mümkün değil. Tohumu, fasulye yetiştiriciliği nerede yapacağınıza göre de seçmelisiniz. Bahçede, balkonda, saksıda yetiştirmek için daha çabuk hasat veren tohumlar tercih edilebilir. Ticari anlamda yetiştiricilikte ise en uygunu uzun dönem yani yılda üç kere ekilebilen tohumlar tercih edilmelidir. Böylelikle çok sayıda hasat dönemi ve fazlaca fasulyeniz olacaktır.

Fasulye Tohum Çeşitleri

Fasulye tohumlarının çok sayıda türü ve alt çeşidi vardır. Barbunya cinsi fasulyeler kuru ya da taze olarak tüketilebilirler. Fasulyeler temel olarak iki forma ayrılabilirler. Çalı ve sarılıcı özellikte ayrılan bu iki tipin de gövdesi boğumlu olmaktadır. Temel olarak ikiye ayrılıyor olsalar da tohumlar, çeşide göre pembe, sarı, kahverengi, kırmızı, yeşil, mor ve siyah olabilirler. Çok sayıda tür olmasına karşın ülkemizde genellikle; horoz ve dermason olan yer fasulyesi; şeker ve barbunya olan sırık fasulyesi ve ayşe kadın bodur fasulye türleri tercih edilmektedir.

Fasulye Yetiştiriciliğinde Toprak Şartları

Fasulyenin en iyi şekilde yetişebilmesi için toprak seçimi ikinci plandadır. Toprak konusunda çok seçici olmayan fasulye için toprak seçerken yine de dikkatli olunmalıdır. Organik madde açısından zengin olan, su tutma potansiyeli yüksek, yumuşak ve iyi hava alabilen topraklarda daha iyi sonuçlar elde edilebilmektedir. Toprak konusunda ayrıca asit değerine dikkat etmek gerekir çünkü fasulye asit değeri fazla olan toprakları pek sevmez.

Fasulye Yetiştiriciliğinde İklim Şartları

Ilıman iklim şartlarında yetişmeye uygun olan fasulyenin gelişebilmesi için sıcaklığın ortalama 16 ila 24 derece olması gerekmektedir. Sıcaklığın düştüğü mevsimlerde bile aşırı soğukluk olmamalıdır. Sıcaklık -2’yi bile görse fasulyeler zarar görebilir. Fasulye tohum evresini geçip çiçeklenmeye başladığında ısının 18 ila 20 derece arasında olması gerekmektedir. Normal şartlarda fasulye, sulama ile yetiştirilir ama yıllık yağışın 500 ve 1500 mm civarında olduğu bölgelerde sulamaya gerek duymadan yetişebilir.

Fasulye Yetiştiriciliğinde Tohum Ekimi

Fasulye yetiştiriciliğinde ekim yapmak için en uygun zamanı ayarlamak önemlidir. Ekim için en uygun zaman nisan ve mayıs aylarıdır. Nisan ve mayıs döneminde hava şartlarının iyi olduğu bir günde ekim yapılabilir. Toprağın sıcaklığı için hava şartları önemli bir detaydır.

Ekim yapılmadan önceki gün fasulye tohumları bir gün boyunca suda beklemelidir. Suda bekletme imkanı olmayanlar nemli bir bez içinde de bekletebilirler. Bu uygulama fasulye tohumunun çimlenmesini hızlandıracaktır.

Ekimin yapılacağı yere ilk olarak ahır gübresi koyulmalıdır. Ardından toprak düzleştirilmeli ve çevrelenmelidir. Düzleştirme işleminde amaç tohumların çimlenme aşamasını daha kolay atlatabilmesini sağlamaktır. Suda bekletilmiş fasulye tohumları, toprağın 3-4 cm kadar altın yerleştirilmelidir. Tüm tohumlar yerleştirildikten sonra hafif bir sulama yapılarak toprak nemlendirilmelidir. Bu işlem için en uygunu fısfıs kullanmaktır. Ekilen tohumların 7 gün sonunda çimlendiği görülebilir ama çimlenme süresi toprağın ısısına göre değişiklik gösterebilir. Soğuk bir toprağa ekim yapılmışsa çimlenme gecikebilecektir.

Fasulye Yetiştiriciliğinde Gübreleme

Tüm ekim dikim işlerinde olduğu gibi fasulye ekiminde de gübreleme önemli bir konudur. Fasulye için kullanacağınız gübre miktarı, gübre çeşidi gibi detaylara ekim yaptığınız toprağa bakarak hareket etmelisiniz. Toprağınızdaki besin maddeleri yüksek seviyedeyse, kaliteli bir toprak kullanmışsanız; gübre daha hafif olabilir. Kumlu ve tınlı topraklar için birkaç yılda bir kez; bir dekara 3 ton kadar olacak şekilde yanmış gübre eklenebilir.

Fasulye Yetiştiriciliğinde Sulama Dönemleri

Yeterli yağışın olduğu bölgelerde sulamaya gerek kalmayacaktır. Sulama gerekliyse fasulyeyi çimlenme döneminde fazla sulamamanız gerektiğiniz bilmelisiniz. Çimler uzayıp çiçeklendiğinde ve hasat yapacağınız dönemde çok az ama sık sık sulama yapmak gerekecektir. Sulamayı yaparken suyun çiçeklere ve bitkinin yapraklarına değmemesine dikkat etmelisiniz. Toprağın hafif nemlenmesi yeterli olacaktır. Daha fazlası bitkiyi çürütebilir ve verimi düşürebilir.

Fasulye Yetiştiriciliğinde Çapa Yapılır mı?

Fasulye tohum aşamasından çıkıp toprak yüzeyine çıktığı zaman ve yaprakları 5 çifte kadar çıktığında çapa yapmaya başlanmalıdır. İlk çapayı yapacağınız bu dönemden 2-3 hafta sonra da ikinci kez çapa yapmalısınız. Bitki çiçeklenme aşamasına geldiğinde çapa yapılmayacaktır. Sadece hafifçe toprağı havalandırmak amaçlı dokunmanız yeterli olur. Bunu  yaparken bitkiye zarar vermemek için çok dikkatli davranmak gerekiyor.

Fasulye Yetiştiriciliğinde Hasat Dönemi

Ekimini yaptığınız sırık fasulyesi ise bitki uzamaya başladığı zaman mutlaka bir sırığa sarılmalıdır. Bu uygulama hasat aşamasında fasulyelerin toplanmasını kolaylaştıracaktır. Her türlü fasulye tohumunda hasat 3-4 günde bir tekrar tekrar yapılmalıdır. Uzun ara verildiğinde mahsul az olacaktır. Geç yapılan hasatta ayrıca fasulyeler kılçıklanabilir ve lezzetli olmaz. İlk fasulye hasadını ortalama 40-50 gün içinde yapabileceksiniz.

Saksıda Fasulye Nasıl Yetiştirilir?

Saksıda fasulye yetiştirmek için  doğru malzeme kombinasyonu yapmalısınız. Örnek olarak 30 cm civarında bir saksı için evinizdeki taze fasulyelerden 5 adet kadar yeterli olacaktır. Ekimi yapabilmek için fidancılardan toprak alabilir; gübre içinse koyun gübresini tercih edebilirsiniz.

Öncelikle fasulyeleri bir gün boyunca suyun içinde bekletmelisiniz. Bir gün sonunda saksıya 5 adet fasulyeli yerleştirmelisiniz. Üzerine fısfısla su sıkılmalı; daha fazla su faydalı olmayacaktır.  Tohumlar ekildikten sonra büyük olasılıkla bir hafta geçince filizleri görebileceksiniz.

Filizlenme aşamasını geçtikten sonra fasulyeler hızla büyüyecekler. İlk fasulyeler çıktıktan sonra 3 günde bir hafifçe sulama yapabilirsiniz. Sulama konusunu saksının konumuna göre ayarlamanız gerekiyor. Saksı güneşlikteyse ve toprak çok kuruyacağından daha sık sulama gerekebilir. Takip etmeniz gereken toprağın nemliliği olmalıdır. Fasulyenin bitkisi kendini baya gösterdikten sonra saksı içindeki toprak havalandırılmalıdır. Normal şartlarda bu çapa ile mümkün ama saksıda çapa yapılamayacağından en uygunu küçük tırmığa benzer bir aletle toprağı havalandırmaktır.

Tohumu ilk yerleştirdiğiniz andan başlayarak 50 gün geçirdikten sonra muhtemelen ilk fasulyeler olgunlaşmaya başlayacaktır. İlk fasulyeleri aldıktan sonra saksıdan mutlaka 3-4 günde bir toplama yapmalısınız. Ortalama 30 gün boyunca azalarak verim almaya devam edebilirsiniz.

Ektiğiniz 5 adet fasulyeden bir kişilik yemek yapacak kadar fasulye çıkacaktır. Bu ölçüye göre oran kurarak saksı sayınızı ve tohum sayınızı artırabilirsiniz. Saksıda fasulye yetiştiriciliği yapmak için fasulyenin en uygun ekim zamanını aynı şekilde değerlendirmelisiniz. İlk tohumları nisan, mayıs aylarında saksıya yerleştirebilirsiniz.