Hamileliğin 3. ayı gebelik döneminin 9 ila 12 haftasını kapsamaktadır. Hamileliğin yine önemli zamanlarından birisidir. Birinci trimesterin sonu, üçüncü ayın bitmesiyle gelmektedir.
Hamileliğin 3. ayında dikkat edilmesi gereken çok detay olmakla birlikte; bebeğin gelişiminin hızla devam ettiği bir sürece girilmiş demektir. Bu ay sonunda gebeliğin gidişatına ve bebeğin sağlığına yönelik önemli testler de yer almaktadır.
Hamileliğin 3. ayı hem anne için hem bebek için her şeyin hızlı ilerlediği bir dönemdir.
İçerik
Hamileliğin 3. ayında beslenme konusunda dikkat etmeye özen gösterilmelidir. Bebeğin beyin gelişiminin hızla ilerlediği bu süreçte sağlıklı beslenmek önemlidir.
Anne adaylarının bir kısmında bu ay içinde mide bulantıları hala devam edebilir. Bu durumda yetersiz beslenme, kilo verme gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Ancak endişe etmeye gerek olmadığını bilmeli ve kendinizi rahatlatmalısınız. Bebek üçüncü ayda hala annenin vücudundaki depolardan beslenmeye devam etmektedir.
Hamileliğin 3. ayında her besin türünden rahatlıkla yiyebilirsiniz ama mide bulantısı, gaz gibi sorunlar yaşıyorsanız; bir takım kısıtlamalar gerekli olabilir. Protein, kalsiyum ve sebze ağırlıklı beslenmeye bu ayda devam etmeniz gerekiyor. Doktorunuz önermişse gıda takviyeleri, vitaminler de kullanabilirsiniz.
Üçüncü ayda çorbalar, salatalar anne adaylarının midelerini rahatsız etmeyecek besleyici seçenekler olacaktır. Bu ay içinde aşerme konusunda aşırılık yaşanabilir. Anne canının istediği şeyden aşerme geçene kadar yiyebilir.
Gebeliğin üçüncü ayında sıvı alımına yine çok dikkat etmek gerekiyor. Özellikle yaz dönemine denk gelen hamileliklerde içilen su miktarı önerilen günlük 2 litrenin bir miktar üzerinde olmalıdır. İçtiğiniz meyve sularının, çayların sıvı gereksiniminizi karşılamayacağını unutmamalısınız.
Hamileliğin ilk iki ayında olduğu gibi üçüncü ayında da anne adayını rahatsız edecek besinlerden ve maddelerden uzak durmak gerekiyor. Aşırı yağlı yemekler, kızartmalar, hamur işleri, şerbetli tatlılar bu dönemde size fayda sağlamayacağı gibi gereksiz kilo almaya da neden olabilir. Alkol, sigara ve yüksek oranda cıva içeren balık türlerinden de uzak durmakta yarar var.
Hamilelik 3’üncü ve diğer aylarında az ve sık yeme biçimi temel alınmalıdır. Birden bire fazla yemek anneyi rahatsız edebileceğinden; az ve sık yeme programı önerilmektedir.
Hamileliğin 3. ayında anneler güne mutlaka kahvaltıyla başlamalı ve sonrasında bir ara öğün yapmalıdır. Öğle yemeğinden sonra da iki ara öğüne yer vererek akşam öğününe geçilmelidir. Uyku saati geç olan anne adayları akşam yemeğinden sonra hafif bir son öğün yapabilirler.
Gebelik döneminde tüketilen bazı besinler, bebeğin gelişmesine ve kilo almasına destek olmaktadır. Gebeliğin üçüncü ayında bebeğin beyin ve organ gelişiminin sağlıklı olabilmesi adına çiğ ceviz ve bademi, iyi pişirilmiş, cıva oranı düşük, omega-3 miktarı yüksek balıkları, yüksek kalsiyum içeren süt ürünlerini sofranızdan eksik etmemelisiniz. Tüm bunların bebeğin sağlıklı gelişiminde, bağışıklık sisteminin oluşmasında faydalı olmaktadır.
Hamilelik ilerledikçe annedeki belirtiler çeşitlenmekte ve yoğunlaşmaktadır. Gebelik ilerledikçe fiziksel belirtiler geri planda kalarak duygusal belirtiler ortaya çıkmaya başlayacaktır.
Annelik duygusunun yerleşmesi, bebeğin hissedilmesi, ultrasondaki görüntünün daha net olması annelerde hislerin ön planda olmasına yol açacaktır.
Bu ay içinde annede mide bulantısı, baş dönmesi devam edebilen belirtilerdir. Aynı zamanda uykusuzluk, baş ağrısı ve göğüste sıkışma hissi yaşanabilir. Henüz bebeğin varlığı dışarıdan anlaşılacak boyutta değildir.
Memelerdeki büyüme hızla ilerleyebilir ve hassasiyet artabilir. Rahim hızla büyüdüğünden pelvik bölgede ağrı hissedilebilir ve idrar torbasına baskıdan dolayı sık idrara çıkma sorunu görülebilir.
Anne adayları bu aydan itibaren yeme alışkanlıklarına bağlı olarak kilo almaya başlayabilirler. Bebek henüz kilo üzerinde çok etki etmemektedir. Kilolu olan anne adaylarının beslenme konusunda dikkatli olması gerekir. Bu ayda alınacak kilo bebek çıkmasına etki etmeyecek; tüm vücutta görülecektir. Kilolu anne adayları, fazla kilo almış olan anne adayları bu noktadan sonra beslenme planı için diyetisyenle birlikte hareket edebilir.
Bu ay içinde anne adayı henüz bebeği hissedemese de ultrasonda biraz daha net görüntüler görebilmektedir. Hormonların hızla yükselmesine bağlı olarak ve bebeğin varlığını daha iyi idrak etmiş olmaktan annede ciddi duygusal değişiklikler de yaşanabilir.
Anne adayları bu ay içinde biraz daha duygusaldır ve olmayacak şeylere üzülüp ağlayabilir. Yanlış anlama ve boşa gerilme gibi durumlarla karşılaşma ihtimali artmıştır.
Hamileliğin 3. ayına geldiğinizde bebeğin artık tüm uzuvlarını görebilirsiniz. Bebek üç ay içinde oluşumundan kat be kat büyümüş hale gelmiştir. Hala çok minik olsa da uzuvlar oluşmuş ve artık büyümeye başlamıştır.
Gebeliğin ilk haftalarında 1 milimetreden bile küçük olan bebeğiniz üçüncü ayın bitmesiyle birlikte, eskisine oranla hızla büyümüştür. Bebeğiniz bu ay başladığında 25 milimetre ve 3 gramken; ay sonuna gelindiğinde yaklaşık 7 cm ve 15 gram olmuştur. Sadece 4 haftada bile hızla büyüyen bebek; gelişimine aynı hızla devam edecektir.
Bebeğe ultrasonla bakıldığında, şanslıysanız hareket ettiğini görebilirsiniz. Çok hareketli olan bu miniğin hareketlerini, anne adayı henüz hissedemez.
Ultrason cihazıyla alınan görüntü kaliteliyse bebeğin kolları, bacakları, ayakları, elleri ve parmakları görülebilir. Yan açıyla görüntü yakalanabilirse burun çıkıntısı da gözle görülür seviyeye gelmiştir.
Cinsellik, hamilelik dönemindeki en ser tabulardan bir tanesidir. Anne adayının duygusal değişimleri, babaların bebeğe zarar verme korkusu, çiftler arasında cinsel açıdan bir uzaklaşmaya neden olur.
Gebelikte normal şartlarda cinsel ilişki yasak olmamasına rağmen ülkemizde hamilelik boyunca birliktelik yaşamayanların sayısı hayli fazladır. Cinselliğin yaşanamamasında annedeki fiziksel rahatsızlıklar, kadının kendini güzel hissetmemeye başlaması da etkilidir.
Üçüncü ayda doktor herhangi bir nedenle uyarıda bulunmamışsa cinsel ilişki yaşanmasında bir sakınca yoktur. İlişki sırasında dikkat edilmesi gereken noktalara özen gösterildiği müddetçe ilişki son aya kadar devam edebilir.
Üçüncü ayda cinsel ilişki yaşanacaksa pozisyona dikkat edilmeli; anne adayı kesinlikle yüz üstü biçimde yatmamalıdır. Üçüncü ve sonraki aylarda cinsel ilişkide anne için en uygun pozisyon sağa yan yatış şeklidir.
Gebeliğin üçüncü ayıyla birlikte düşük ihtimali biraz daha azalmıştır ama 5 aylık gebeliğe göre risk hala yüksek seviyededir. Gebeliği düşük riski grubunda olanlar, neden olduğu belli olmayan kanaması olanlar, daha önce düşükle sonlanmış gebelik geçirenler cinsel ilişkiden doktor tavsiyesi ile uzak durmalılar.
Hamileliğin ilk iki ayına göre risk oranları azalmış olsa da bazı tehlikeler varlığını hala sürdürmektedir. Gebeliğin üçüncü ayında da anne adayları kendilerini dinlemeli; rahatsız edici durumlarda mutlaka doktora danışmalıdır. Tehlikelerin vaktinde önüne geçebilmek adına doktor kontrolleri asla aksatılmamalıdır.
Gebeliğin üçüncü ayında düşük yapma olasılığı hala devam etmektedir. Bebeğin kaybedilmesiyle sonuçlanan durumlara belirli bir aya kadar düşük ismi verilmektedir. Bu ayda yapılan düşük kendisini daha net hissettirebilir. Ağrı, kanama, vücutta halsizlik, baş dönmesi gibi şikayetler mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
Hamileliğin üçüncü ayına geldiğinizde kanama riski hala devam etmektedir. Hatta kanama riski gebelik boyunca farklı nedenlerle devam edecektir. Bu ay içinde kahverengi kanamalar görülebilir.
Genelde düşük ya da bir tehditle sonuçlanmasa da doktor kontrolü şarttır. Bebeğin hareketlerini hissedip sayana kadar en ufak tehditte doktora gidip ultrason muayenesi yaptırmalısınız.
Hamileliğin üçüncü ayında bebeğin gelişimine yönelik bir takım testler ve annenin durumu gösterecek çeşitli kan tahlilleri istenmektedir. Üçüncü ayda anne adayının kilo ve tansiyon takibi yapılır. Bu zamana kadar yapılmamışsa pelvik muayeneye de gerek duyulabilir. Gebeliğin üçüncü ayında doktor kontrolü asla aksatılmamalıdır.
Anneden daha önce tam kan sayımı, kan grubu, hepatit, kan uyuşmazlığı gibi kriterler için kan alınmamışsa; üçüncü ayda alınabilir. Bunun dışında annenin durumu için kan tahlili istenmemektedir ama bebeğin gelişimine yönelik önemli testler yapılacaktır.
Üçüncü ay içinde 11. haftada ikili testi mutlaka yaptırmalısınız. İkili test için anneden kan alınacak ve bebekte bazı hastalıklara dair bilgi verecek testler yapılacaktır. İkili testin ultrason ile birlikte yapılması gerekir.
Gebeliğin üçüncü ayında ultrasonla bebeğin genel takibi yapıldıktan sonra ikili test için bazı ölçümler yapılır. Bebeğin ense kalınlığı ölçümü yapılır ve ikili test için alınan kan tahlili de sonuçlanınca birlikte değerlendirilir.
Ense kalınlığı ölçümü bebekte down sendromunun tespit edilmesinde önemli bir ölçüttür ama bunların hiçbiri %100 sonuç veremez. Risk görülmesi halinde anne adayı da kabul ederse amniyosentez yapılabilir.
Hamileliğin üçüncü ayında her hafta hareketli geçmektedir. 9’uncu hafta ile başlayan üçüncü ay, 12’inci hafta ile son bulmaktadır. Bu süreç bebekteki oluşumların hızlı olduğu dönemlerden birisidir. Üçüncü ayın her haftasında bebeğinize dair yeni bir bilgi öğrenebilirsiniz.
Bebeğim tüm organlarının taslığı bu hafta içinde tamamen oluşmuştur. Kafa hala en büyük organ olarak göze çarpar. Bebek bu hafta hala C şeklindedir ve kafası öne doğru eğik durur. Önceden su kıvamında olan dokular yavaş yavaş kıkırdak halini almaya başlamıştır. Bebeğin ilk günlerinde ultrasonda görülen kuyruğu artık yok olmuştur.
9. haftada bebek 3 gram kiloda ve 25 milimetre boydadır. Size verilen ultrason ölçümleri ortalamadan farklı olsa da endişe etmenize gerek yoktur. Yumurtlama günü değişiklikleri, her bebeğin gelişiminin farklı olması gibi nedenlerle bazı bebekler ortalama seviyelerin dışında olabilmektedir.
Tüm organlar oluşmuş olduğundan kalp artık organlara kan pompalamaya başlamıştır. Beyin hücreleri yavaş yavaş oluşmaya devam ederken; bebekte tırnaklar da oluşmuştur. Kulaklar hızla gelişirken denge sıvısı da oluşmaya başlar. Bu haftada bebeğin önceden dışarıda olan bağırsakları, yavaşça göbeğine doğru yerleşmeye başlamıştır.
Bebek bu hafta 5 grama ulaşmış ve boyu da 3-4 cm civarına gelmiştir. Gebeliğin 10. haftasında bebeklerin dış genital organları yavaşça oluşmaya başlar. Erkek bebeklerde testisler oluşur ve hormon salgılamaya başlayabilir. Bu hafta doktor bebeğin cinsiyetine yönelik net bilgiyi hala veremez.
Bebeğin en fazla bu hafta içinde geliştiği birçok tıp kaynağında kabul görmüştür. Bebek görünüm açısından artık minik bir bebeğe benzemektedir. Bebek bu hafta 8 gram kiloya gelmiş ve boyu da 7 cm olmuştur. Ultrasonda elleri, ayakları, gözleri rahatlıkla seçilebilir.
Kulaklar gelişimini bir miktar tamamlamış olsa da duyma eylemi 25. haftadan sonra mümkün olacaktır. Bebek bu hafta, bilinçsizce kendi vücuduna dokunmaya ve etrafı tanımaya başlar.
Bilinçsiz yapılan bir davranış olmasına rağmen bebek dokunduğu yerine hafızasına kaydeder ve tekrar dokunduğunda bölgeyi tanıyabilir. Beynin bu şekilde aktif olmaya başladığı bu dönemden sonra bebek artık her şeyi öğrenmeye başlayacaktır.
Gebeliğin bu haftasında bebeğin organları büyümeye devam etmekle birlikte çalışmaya da başlamıştır. Su kıvamından kıkırdak kıvamına gelen dokular artık sertleşmeye başlamıştır. Sertleşme tamamlandığında bebeğin hareketleri hissedilmeye başlanacaktır.
12’inci haftada bebek çok fazla hareket eder ama güçsüz hareketleri anne hala hissedemez. Bebek bu hafta hiç durmaksızın hareket eder ve öğrendiklerini hafızaya alır. Bu hafta çenesini kapatıp açmaya başlar. Bebeğin gelişiminde yaptığı bu çene hareketi, çene kaslarının güçlenmesine ve doğduktan sonra rahatça emmesine yardımcı olacaktır.
Ultrason muayenesinde denk gelirse bebeğin hıçkırıklarını görebilirsiniz. Bir zaman sonra hıçkırıkları karnınızda hissetmeye başlayacaksınız. Bebekte bu haftanın sonunda emme refleksi oluşabilir. Çene ve dudaklarının tanınmasından sonra bebek parmaklarını emmeye başlar ve doğana kadar parmak emme refleksine devam eder.
12’inci haftanın sonuna gelmekle birlikte üçüncü ayın da sonuna gelinmiştir. Bu hafta sonunda bebeğin kilosu 15 grama ulaşmıştır. Boyu ise 7-8 cm arasında değişiklik göstermektedir. Bebeklerin gelişiminin farklı olabileceğini unutmamalı; ortalama çok takılmamalı ve doktorunuzu dinlemelisiniz.