Uzun yıllardır üzerinde düzenleme yapılmamış malulen emeklilik yönetmeliğinde 2013 yılında güncel veriler dahilinde düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeyle birlikte gerekli şartları yerine getirmiş olup sağlılığı dolayısıyla çalışmak zorunda olan binlerce çalışan malulen emekli olma hakkına kavuşmuştur. Yönetmelikteki düzenlemeyle birlikte günümüz hastalıkları üzerinde de çalışmalar yapılıp, listeye eklenmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu değişiklik üzerine uzun süre çalıştıktan sonra 114 bin üzerinde sigortalı vatandaşa malulen emeklilik yolunu açmıştır. En az 10 yıl sigortalı olup toplamda 1800 gün prim ödemiş olan çalışanlar, hastalıkları iş gücünü %60 ve üzerinde engellediğinde malulen emekli olmak için başvuru yapabilecekler. Yapılan düzenleme sayesinde eskiden başvuru yapmış olup reddedilenler tekrar başvuru yapabilecekler.

Yapılan araştırmalarla birlikte malulen emekli edecek hastalıkların arasına çok sayıda hastalık eklenmiştir. Sadece fiziksel hastalıklar göz önünde bulundurulmamış; ruhsal rahatsızlıklar, uyku sorunları gibi zihni engelleyen rahatsızlıklar da düzenleme kapsamına alınmıştır. Rahatsızlığın %60 oranında engel olması şartı ruhsal rahatsızlıklar için de geçerli kabul edilmektedir. Düzenlemenin genelinde nörolojik hastalıkların ön planda olması dikkat çekiyor.

Organ Nakli Geçirmiş Olanlar

Trafik kazası, iş kazası, çeşitli hastalıklar nedeniyle organ nakli gerek duyulmuş olan ve böyle bir operasyon geçirmiş olan hastalara malulen emekli olma konusunda çeşitli haklar getirildi. Hastalar vazifelerini yapamayacak durumdaysa sağlık kurulu buna göre rapor verecektir. Düzenleme ile tüm organ nakli yapılmış hastalara koşul olmaksızın maluliyet verilmiştir. Bu düzenleme kapsamına kemik iliği nakli dahil edilmemiştir.

Böbrek Yetmezliği

Böbrek yetmezliği hastalığın durumu ve gidişatına göre çalışmaya engel olacak hale gelebilmektedir. Böbrek yetmezliği olan hastalarda diyalize girme şartı olmaksızın maluliyet hakkı verilmiştir. Kronik böbrek yetmezliği, iş gücünü azaltıyor ve mesleğin icra edilmesine engel olursa çalışan malulen emekli olmak için dilekçe verebilir.

Bazı Kanser Çeşitleri

Kanser hastalarında maluliyet hakkı, çeşitli kısıtlamalar ile verilmiştir. Bu anlamda maluliyet hakkı isteyenler tanı koyulduktan sonra koşulsuz olarak malul kabul edilecektir ama bu süre 18 aydır. Kanser hastalarına ayrıca tedavi süresince malul olma hakkı tanınmıştır. Böylece kanser hastası olan kişiler tedavileri bitene kadar isterlerse malul olma hakkını kullanabilecekler.

Tedavisi Olmayan Hastalıklar

Kanserler ya da endokrin hastalıklarına bağlı olarak gelişmiş, tedavi imkanı olmayan elektrolit bozukluklar düzenleme ile birlikte malulen emekli edecek hastalıklar arasına eklendi. Bunun yanında kemik iliği nakli operasyonu geçiren hastalar nakilden itibaren 12 ay süreyle malul kabul edilmiştir.

Genetik Hastalıklar

Kişilerde genetik olarak var olup günlük hayatını olumsuz olarak etkilemeye başlayan, iş gücünü azaltan, tedavisi olmayan genetik hastalıklar maluliyet listesine ilave edilmiştir. Bu tür hastalıklarda kişinin çalışmasının olanaksız hale gelmesi ölçütü söz konusudur.

Kan Kanseri

Diğer kanser hastalıklarından farklı düzenlemelerle kan kanseri, maluliyet listesine eklenmiştir. Kan kanseri hastalarında tanının yapılmasının ardından 24 ay malul olma hakkı getirilmiştir. Ayrıca tedavi süreci de maluliyet kapsamına alınmıştır.

Otizm Ve Benzeri Gelişim Bozuklukları

Daha önce yönetmelikte yer almayan, otizm ve benzeri gelişim bozukluğu hastalıkları malul kabul edilebilecek hastalıklar arasında düzenleme ile eklendi. Bu tür hastalıklar zihinsel anlamda iş gücünü kaybettirdiği gibi fiziksel anlamda da yavaşlatabilmektedir.

Fiziksel Engeller

Malulen emekli olabilmek için fiziksel engelin yürümeyi kısıtlaması şartı vardır. Bu hastalarda toplu taşıma araçlarını kullanamama gibi bir ölçütte söz konusudur. Toplu taşımanın kullanılamaması kişinin işe gidiş gelişini aksatabileceği, kişiyi zorlayabileceği için önemli bir ölçüt kabul edilmiştir.

MS Hastalığı

MS, motor fonksiyonlarında, görmede, zihinde bozukluğa neden olabilmektedir. Bu durumda değerlendirmeler vücudun sistemine göre yapılacaktır. Hastalıkla beraber gelen kas zayıflığı mesleki anlamda kişiyi zorlamaktadır. MS hastalığıyla malulen emekli olmak konusunda EDSS değerinin 5,5 ve üzerinde olması önemli diğer detaylardan bir tanesi.

Psikiyatrik Hastalıklar

Psikiyatrik rahatsızlıklarda malulen emekliliğin mümkün olması için biraz ağır tablolar beklenmektedir. IQ ölçümleri 50 ve altında olup zeka geriliği söz konusu olanlar, tedavi alınmasına rağmen çalışmaya imkan vermeyen şizofreni ve benzeri hastalar, yoğun sanrısal bozukluklar, ağır beyin işlev bozuklukları olanlar malulen emekli olabilecekler.

Uyku Bozuklukları

Uyku bozukluklarında, sıradan gece uykusuzlukları maluliyet sebebi kabul edilemez. Uyku bozuklukları kapsamında kişinin günlük hayattı ciddi seviyede yıpranmış duruma gelmiş olmalıdır. Tedavilere rağmen yanıt alınamamış ve çalışmak imkansız hale gelmişse ilgili tıp dalından sağlık kurumunca rapor verilmiş olması gerekmektedir. Uykuda solunum bozukluklarının ağır tablolarında da maluliyet söz konusudur.

KOAH

KOAH çoğu zaman ağır durumda geçirilen bir hastalıktır. KOAH hastaları, yeni düzenlemeyle birlikte malulen emekli olabilme hakkı kazanmıştır. KOAH kişinin günlük hayatını, fiziksel işlevini, çalışmasını bir şekilde engeller hale gelmişse hasta malulen emekli olmak için dilekçe verebilir.

Astım

Astım hastalarında malulen emekli olmak için bazı tetkiklerin sonucunda verilmiş rapor değerlendirilmektedir. Bunun için bir hafta aralarla üç kez yapılmış spirometri ölçümü neticesinde kalıcı fonksiyonel bozukluğun tespit edilmiş olması önemli bir ölçüttür. Astım dolayısıyla bir yıl içinde 6 ve daha fazla sayıda acile başvurmuş astım hastalarına çeşitli şartlarla malulen olma kapısı açılmıştır.

Şeker Hastalığı

Şeker hastalığı başlangıç aşamasında malulen emeklilik için yeterli olmamaktadır. Şeker hastası kişinin hastalık dolayısıyla en az 3 organında hasar söz konusuysa malulen emeklilik söz konusu olabilmektedir. Detaylı tetkikler ve raporların değerlendirmesiyle bu hastalara malulen emeklilik hakkı tanınmaktadır.

Yardımcı Solunum Cihazı Kullanımı Olan Hastalar

Çeşitli solunum hastalıkları ve hastalıklar dolayısıyla yardımcı solunum cihazı kullanan hastalar malulen emeklilik kapsamına alınmıştır. Düzenlenen yönetmeliğe göre solunum cihazı kullanan hastalar yardıma muhtaç kabul edilmiştir.

AIDS

Uygulanan tedavilere rağmen hastalıklar ilgili kan değerlerinde kan lenfosit sayısının 200 mm³ ve altında olması ve beraberinde hastanın gücünü kaybetmiş olup, çalışmasının engellenmiş olması halinde hasta malulen emekli olabilmeye hak kazanmıştır.

Parkinson

Beceri gerektiren hareketlerde, yürümede, sıradan duruşta sürekli bir bozukluğa neden olan olgular özellikle tedaviye yanıt vermeyecek duruma gelmiş hastalar malulen emekli olabilecektir. Parkinson hızlı ilerleyebilen, neticesinde ağır tablolar görülen hastalıklardan bir tanesidir.

Alzheimer Hastalığı

Alzheimer hastası olanların zihinsel ve fiziksel hareketlerinde çeşitli kısıtlanmalar görülebilmektedir. Bunun yanında en önemlisi bu hastalar hafıza konusunda ciddi sıkıntılar yaşamaktadır. Bu durum çalışmaya ciddi bir engel kabul edilebilir. Bu nedenle yönetmelikte alzheimer hastalığına yer verilmiştir.

Demans Hastalığı

Demans hastalığında ölçüt günlük yaşam aktivitelerinin kısıtlanmış olmasıdır. Destek gerektirecek seviyede kognitif bozulma olması yani hastalığın ileri seviyede seyretmesi durumunda, hasta malulen emekli olabilecektir.

Sara Hastalığı

Hastalık en az 3 ay tedavi edilmesine rağmen bu süreçte 3 ve daha fazla görülmüş atak, özellikle gündüz yaşanan atak ve bunun yanında bilinç kaybı sara hastalarının malulen emekli olmasına önemli bir ölçüttür. Günlük aktiviteyi etkileyen gece atakları da malulen emeklilik konusunda önemli bir detaydır.

Kalp Yetmezliği

Kalp yetmezliğinin günümüzde sık rastlanan bir hastalık olmasıyla birlikte düzenleme ile malulen emeklilik yönetmeliğinde ilk kez yer bulmuştur. Kalp yetmezliğinin düzeyi, tedaviye yeterli yanıtı vermemesi gibi durumlar bu konuda ölçüt kabul edilmiştir.