Efes’in ilk yerleşim yerlerinden bir tanesi olan Artemis tapınağı, aynı zamanda dünyanın 7 harikası arasında yer alır. Bu yazımızda, Dünya üzerinde var olmuş medeniyetlerin en etkileyici yapılarından birisi olan Artemis tapınağının mimarisi ve tarihini sade bir dil ile size aktarmayı amaçladık.
Efeslilerin ilk yerleşim yeri araştırıldığında ortaya Artemis tapınağının olduğu bölge çıkmıştır. Tapınak yaşanan büyük bir deprem sonrası yıkılınca Roma İmparatorluğu’nun da desteği ile Efesliler tapınağı onarmış ve daha görkemli bir şekilde inşa etmiştir.
Dünyanın 7 harikası olarak kabul edilmiş olan Artemis Tapınağı’nın günümüzde sadece temel kalıntıları vardır. Doğa tanrıçası Artemis ile Hititlerin ana tanrıçası Kibele’ye kadar dayandığı düşünülen tapınağın ismi İlyada Destanları’nda da geçmektedir. Destanda bıldırcın anlamına gelen Ortyge olarak geçen bölgede Bülbül Dağı olduğu bilgisi de yer almaktadır.
Artemis tapınağının bulunduğu bölge turistlerce ziyaret akınına uğramaktadır. Bölge koruma altında olmasına karşın tapınağın inşası milattan öncesine dayandığı için günümüzde kendisinden pek fazla parça kalmamıştır.
İçerik
Yunanca Artemision olarak geçen Artemis Tapınağı, bazı kesimlerce Diana Tapınağı olarak da bilinir. Tanrıça Artemis’e ithafen yapılmış; milattan önce 550 yılında tamamı mermerden inşa edilmiş tapınağa Artemis Tapınağı adı verilmiştir. Artemis tapınağı gerek dikkat çekici mimarisi gerekse ilginç tarihi ile dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilmiştir.
Artemis Tapınağı, İzmir’de Selçuk isimli ilçede yer almaktadır. Selçuk, İzmir-Aydın karayolu üzerinde yer alan turistik bir ilçe olmakla beraber, denize kıyısı da vardır. Selçuk bölgesi, Antik Çağ döneminin en önemli yerleşim yerlerinden birisi olmuştur. Aynı bölgede ayrıca Meryem Ana Evi ve Kilisesi yer almaktadır. Hem Artemis Tapınağı hem Meryem Ana Evi ve Kilisesi turistler için önemli mekanlardır.
Yapılan araştırmaların neticesinde tapınağın üç evreden meydana geldiği düşünülmektedir. A evresindeki kısım milattan önce 7.yüzyılda inşa edilmiş bir sunaktır. B evresi daha ileri bir tarihte yapılmış tapınak ve C evresi de ortaya çıkan yangından sonra yapılan restorasyon olarak bilinmektedir. Tapınağın iç kısmındaki harikalar hakkında bilinen verilerin hemen hepsi tarihçi Plynus’un anlattıklarına dayanır. Kendisinden edinilen bilgilere göre tapınak 115 metre uzunlukta ve 55 metre eninde inşa edilmiştir. İnşanın neredeyse tamamı mermerden yapılmıştır. 18 metrelik 127 siyonik kolondan oluşan tapınak, ünlü heykeltıraşlar tarafından yapılmıştır. Tapınağın kolonları, tablolarla, altın, gümüş süslemelerle donatılmıştır.
Tapınak, Lydia Kralı Kroisos tarafından mimar Chersiphron’a inşa ettirilmiştir. Uzun yıllar hemen her kesimden insanın ziyaret ettiği dinsel mekan olarak kullanılan tapınak, 21 temmuz 356 yılında yani Büyük İskender’in doğduğu günde Herostratus isimli biri tarafından yakılmıştır. Tapınak dinsel bir mekan olmasının yanında pazar yeri, dinlenme alanı olarak da kullanılmıştır. Yangından 200 yıl sonra tapınak restore edilmiştir. Sonraki yıllarda Hıristiyanlık dininin Efes civarında yayılmaya başlaması ile Artemis tapınağına olan ilgide azalma oldu. Tapınak 362 yılında Gotlarca yeniden yıkıma uğradı. Ancak Efesliler çok değer verdiği tapınağı yeniden inşa etmeyi başardılar. Ancak 4.yüzyılda Hıristiyanlık tamamen kabul edildiği için Artemis Tapınağı Aziz John Chrysostom tarafından tamamen yıkılmıştır.
İlginizi Çekebilecek Bir Başka İçerik: Rodos Heykeli Hakkında Bilgiler
Artemis Tapınağı inşa edilmiş olduğu dönemde Efes bölgesinin ekonomik açıdan en güçlü kısımlarından birinde bulunmaktaydı. Tüccarlar, Anadolu’nun çeşitli yerlerinden gelen yolcular ve daha birçok kesim tarafından ziyaret edilen tapınak, var olan birçok inanıştan etkilenmiştir. İlginç bir şekilde farklı çok sayıda inancın ilgisini çekmeyi başarmıştır. Efesliler aslen Kibele’ye tapmalarına rağmen inançlarında büyük oranda Artemis’e de yer verdiler. Antik Çağda özellikle Yunan ve Romalı kesimin etkilendiği Artemis Tapınağı, günümüzde hala birçok dinden kişinin ilgisini çekmektedir. Sadece kalıntıları kalmış olmasına rağmen çoğu zaman çok sayıda ziyaretçisi olmaktadır.
Artemis tapınağım ingilizce ödevim için gerekliydi. Bu bilgileri ingilizceye çevirdik ve 100 aldım. Teşekkürler 🙂