Bir ağaç hayvanı olan orangutan, maymun takımına dâhildir. Oldukça köklü bir geçmişe sahip olduğu için asırlardır tanınan bir hayvandır. Dolayısıyla insan tarihiyle paralel olarak araştırılmış ve incelenmiştir.

İnsansı hayvanlardan biri olan orangutan, hakkında en şaşırtıcı bilgiler bulunan canlılar arasındadır. İnsana benzer pek çok hareketinin bulunması özellikle hayvanat bahçelerinde orangutanın yer almasını sağlamıştır. Tüm bunların yanında eşsiz bir taklit zekâsına sahip olan orangutanlar, gördüklerini taklitleyebilmektedirler. Sevimli ve sakin bir hayvan olmasına karşın sinirlendiğinde kontrol etmek oldukça zordur. Kızgınlık anlarında saldırganlaşan ve tehlikeli bir hal alan orangutanlar, bu süreçte genellikle yalnız kalmayı tercih ederler. Çiftleşme dönemleri dışında yalnız kalmayı seven erkek orangutanlar yalnızlığa düşkün olurlar.

Orangutan Kelimesinin Tarihçesi

Orangutan sözcüğü en eski sözcükler arasında kabul edilmektedir. Yapılan araştırmalarda kelimenin en eski Maya eserlerinde dahi kullanıldığı gözlemlenmiştir. Daha öncesine dair bilgi elde edilemediği için sözcüğün Maya dilinden geldiği düşünülmektedir. Orang ve utan sözcüklerinin birleşmesi sonucu ortaya çıkan kelimede orang insan anlamına gelmektedir. Utan ise orman kelimesini karşılamaktadır. Orangutanın insansı davranışları ve şiddetli benzerlikleri yalnızca bugün değil asırlar öncesinden insanların dikkatini çekmiştir.

Orangutan Nedir?

Maymunlar takımının insansı maymungiller familyasından biri olan orangutan, memeli bir hayvandır. Kaba yapılı kürke sahip olan bu hayvanların, sık tüylü vücutları vardır. Bilhassa kol civarında bulunan kol tüyleri 45 cm kadar uzayabilmektedir. Doğduklarında neredeyse hiç görünmeyen açık renkli tüyler daha sonra turuncu, pembe, mor, kızıl ve kahverengi olabilirler. Hayvanın yaşının ilerlemesine paralel olarak tüy rengi de koyulmaktadır.

İlk bebeklikleri ve genç erişkinlik süreçlerinde baş bölgelerinde tüy topluluğu bulunan orangutanların yaşlandıkça kısa ve yassı tüylü kaldıkları bilinmektedir. Yaşlı olanlar bu şekilde ayırt edilebilmektedir. Yüzleri tüysüz olan orangutanların, derileri serttir. Değişken olan deri renkleri zaman içinde kahverengiden mora doğru seyretmektedir.

Orangutan Hakkında Bilgi

Tüm maymun familyası içinde en uzun kollu olan orangutanlardır. Kolları tüm vücudunu taşır. Erişkin döneminde olanların ellerinin üst kısımları ağırlık merkezi olurken, yavrular avuç içlerini kullanırlar. Tüm orangutanlar 2 ayak üzerinde durabilme yeteneğine sahiptirler ancak hemen hepsi 4 ayaklarını kullanmayı tercih ederler.

Ellerinin aksine zayıf ve güçsüz bacaklara sahip olan orangutanların ellerinde de ayaklarında da kıvrılan tırnakları bulunmaktadır.

Diğer maymunlardan farklı olarak orangutanların kuyrukları bulunmamaktadır. Ne kadar iri görünseler de aslında en kısa maymun türlerinden biridir. Ayakları üzerine dikildiklerinde görüntüleri kısadır.

Orangutanlar Nerede Yaşamaktadır?

Orangutanlar tropikal ormanlarda, bol ağaçlı alanlarda yaşamaktadır. Çoğunlukla ırmak kenarlarında gözlemlenen orangutanların yükseltisi fazla olan sahalarda yuva sahibi olduğu bilinmektedir. Borneo bölgesi, Borneo orangutanlarının yaşamak için tercih ettiği alanlardır. Doğu Malezya, Sarawak ormanı ve Borneo Kalimanta ormanı orangutanların rahatça yaşadıkları yeşilliklerdir. Bununla beraber Sarawak civarında Sadong ve Batang Lupar ırmaklarının boylarında da gözlemlenebilmektedirler.

Atjeh eyaletinde yaşayan orangutanlar aynı zamanda Wampe ırmağı civarında Peureulak ırmağı boyunca ortaya çıkabilmektedirler.

Borneo Orangutanı

Orangutanlar eski dönem hayvanları arasında kabul edilmektedirler. Asırlar öncesinde pek çok türünün olduğu tahmin edilse de son dönem araştırmalarında, Borneo orangutan ve Sumatra orangutan olmak üzere iki ayrı tür olduğu bilinmektedir. Her iki türün de çok farkı bulunmadığı için maymunlar hakkında detaylı bilgiye sahip olmayan kişiler için benzer iki ayrı hayvan olarak tanımlanabilmektedirler. Bu iki türü ayırt etmek ne kadar zorsa dişi bir orangutan ile erkek bir orangutanı ayırt etmek o kadar kolaydır. Bilhassa Borneo orangutan bu farkı dışarıya daha rahat yansıtmaktadır. Koyu renkli ve sık tüylü olan bu hayvanlar, duygusal ve ılımlı varlıklardır. Özellikle dişilerin neşeli, anaç ve eğlenceli oldukları gözlemlenmektedir. Çoğunlukla ağaçlarda yaşayan Borneo orangutanları, miskin olarak da tanımlanmaktadırlar.

Borneo ve Sumatra Orangutanı Arasındaki Fark nedir?

Orangutan ailesinin yaşayan iki ayrı grubu kalmıştır. Sumatra bölgesinde yaşayanlar için Sumatra orangutanı adı verilirken; Borneo civarında yaşayanlara da Borneo orangutanı ismi verilmiştir. Her iki orangutan da birbirine çok benzemektedir ancak Sumatra orangutanının Borneo türünden daha iri olduğu bilinmektedir. Özellikle kol ve gövde kısmı çok daha geniştir.

İki tür arasındaki bir diğer farklılık ise Sumatra orangutanının renginin Borneo türüne nazaran daha açık olmasıdır. Açık turuncu ya da kiremit renge sahip olduğu bilinmektedir.

Borneo orangutanlarının Sumatra türünden en bariz farkı ayak tırnaklarıdır. Borneo orangutanının ayak başparmağında tırnak bulunmamaktadır.

Dişi Orangutan ile Erkek Orangutan Arasındaki Fark Nedir?

Orangutanlarda dişi ve erkek ayrımı yapmak oldukça kolaydır. Dış görünüşü daha minyon olan orangutan her zaman dişidir. Orangutan, ağaçta heybetli ve iri bir hayvan olarak görünse de ayağa kalktığında oldukça kısadır. Erkekler 2 ayaklarının üzerinde en fazla 1.50 cm uzunluğa ulaşabilmektedirler. Dişiler ise aynı şekilde durduklarında 1.10 cm görünmektedirler. Boy farklılıkları dışında kilogram farkına da sahip olan orangutanlarda, dişiler en fazla 75-80 kg gelirken erkekler 90-95 kg ağırlığında gelmektedirler.

Orangutanlarında Çiftleşme Dönemleri

Orangutanlar diğer maymun türlerine nazaran daha az çiftleşen ve yavrulayan maymunlardır. Çiftleşme sürecinde erkek orangutan şarkı söyleme gösterisi düzenler. Bu sürede erkeklerin arasında kavga gözlemlenebilir. Galip gelen orangutan ile dişi orangutan bir araya gelir ve çoğunlukla ağaç üzerinde çiftleşirler fakat daha sonra erkekler yalnız yaşarlar.

Hamilelik süreci yaklaşık 9 ay sürmektedir. Yavru dünyaya geldiği gibi annesinin postuna yerleşir. Anne bir süre yavrusunu bu şekilde taşır. Dişiler, erkeklerin aksine bebekleriyle beraber hayat sürerler. 3-3,5 ay boyunca emzirme süreci bulunmaktadır. Bu süreçte annenin sütünde her gün azalma olur. Yavru 1,5 aylık olduğunda çevresinden de beslenmeye başlayabilir.

Yavru 1 yaşına geldiğinde bağımsız hareket etmeye başlar. Olgunlaşma süreci içinse yaklaşık 10 yıla ihtiyacı vardır. Hayvanat bahçesine alınmayan orangutanlardan pek çoğu olgunlaşma dönemine giremeden ölür.

Yaklaşık 6 ya da 7 yılda bir kez doğum yapan dişi orangutanların çoğunlukla 1 yavruları olmaktadır. Yavruların acıktığında ağlama, canları yandığında şikâyet etme becerileri vardır. Annesini nerede olsa tanıyan yavru orangutanlar yalnızca annelerine gülümserler.

Dişi orangutanlar çiftleşme öncesinde kendilerini hazır hissetme sürecine ihtiyaç duyarlar. Kadınlarda olduğu gibi dişi orangutanda da 29 günde bir yumurta hareketlenmesi vardır. Bu süreç hamilelik için oldukça önemlidir.

Orangutanlar Ne Yer?

Orangutanlar hem etçil hem de otçul memelilerdir. Çoğunlukla bitki tüketerek hayatta kalırlar. Üzerinde yaşadıkları ağaçların yapraklarını ve kabuklarını yemeyi çok seven orangutanlar, yere indiklerinde ise ot yemeği tercih ederler.

Bitkisel besinlerin yanında küçük canlılarla da beslenen orangutanlar en çok böcekleri yerler. Özellikle uyukladıkları ve üzerinden inmedikleri ağaçlarda karşılarına çıkan pek çok böceği yemektedirler. Tüm bu besinlerin dışında en sevdikleri ise meyvelerdir. Orman meyveleri, orangutanların memnuniyetle beslendikleri gıdalardır.

Orangutanların Ömrü Kaç Yıldır?

Dişi orangutanların erkeklere nazaran daha az yaşadıkları bilinmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda dişi orangutanların doğal ortamlarında en fazla 30 yıl yaşayabildikleri gözlemlenmiştir. Ölümlerinin çoğu yaşlılıkla beraber gelen hastalıklardır. Erkek orangutanlar ise en fazla 40-45 yıl yaşayabilmektedirler. Her geçen gün sayıları azalan orangutanların sayılarının yaklaşık 5000 civarında olduğu bilinmektedir.