Anlatılmak isteneni resmederek ifade etmeye piktogram ismi verilmektedir. Daha çok sözcükler yerine grafiksel çizimlerin tercih edilmesi olarak da tanımlanabilmektedir.  En eski uygarlıklardan itibaren kullanılmaya başlanan sistem, çivi yazısı ya da hiyeroglifik yazılarda da kendini göstermiştir.

Günümüzde eski uygarlıkları anımsatan bir ifade sistemi olarak tanıtılsa da özellikle Afrika’da gelişimi reddeden kavimlerin iletişim dilleri arasında yerini korumaktadır. Ayrıca Amerika ve Okyanusya’daki yerli halkın da piktogram ile iletişim kurduğu bilinmektedir.

Tarihsel kullanımı bu şekilde olan piktogramların bugün farklı olan bir kullanımı daha vardır. Aynı şekilde çizim odaklı olan bu kullanım yaşamda söz ile anlatılmayacak olan kavramları ifade etmektedir. En genel örneği ise trafik işaretleridir.

Piktogram Nedir?

Gün içinde çevrenizde sürekli gördüğünüz, birbirinden farklı mesajlar içeren her kavrama piktogram ismi verilmektedir. Herhangi bir nesne, hikâye, kural ya da işaretin resmedilmiş hali olan bu kavramlar sıradan hayatta devamlı karşılaşılan ancak çok da dikkat edilmeyen çizimlerdir. Günlük işleyişin resimleştirilerek sembol haline getirilmesine piktogram adı verilmektedir. Bu kavramlardan oluşan yazı sistemine ise piktografi ismi verilir.

Sabah uyanıp dışarı çıktığınız andan itibaren sürekli karşılaştığınız bu kavramlar, günlük hayatı düzenlemek amacıyla kullanılırlar. Özellikle kalabalık şehirlerin olmazsa olmaz düzeni içerisinde piktogramlara yer verilmektedir.

Piktogramın Tarihçesi

Oldukça eski bir geçmişe sahip olan piktogram, ilk olarak M.Ö 5000’li yıllarda gözlemlenmiştir. En eski piktogram kaynaklarına Çin yazıtlarında rastlamak mümkündür.

Henüz gelişmemiş toplumların birbiriyle iletişimi için gerekli görülen bu kavramlar mağaralarda ve tarihi eserlerde de görülmektedir. En eski eserler olarak kabul edilen çivi yazılı tabletlerde de piktogramlar dikkat çekmektedir. Zamanla gelişen medeniyetlerde kullanım durumunda değişiklik yapılan piktogramın hayatın içinde mesaj gönderme amacıyla yer aldığı görülmektedir.

İlk piktogram resmi olarak 1964 yılında kullanılmaya başlanmıştır. Kullanıldıkları alan ise Tokyo’da yapılan olimpiyatlardır. Sonrasında Çin alfabesinden esinlenerek yaygınlık kazanan piktogram sembolleri, dünyanın pek çok yerinde genel ifadeleri anlatabilmek için kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle genel kavramların kastedildiği durumlarda ilk başvurulan şekiller olmuştur.

Piktogramın Özellikleri

Piktogramın en temel özelliği dil, din, ırk fark etmeksizin toplumda yer alan herkesin ortak anlayacağı kavramlardır. Yaşınız ya da cinsiyetiniz fark etmeksizin başkalarıyla aynı anlamlara ulaşabilirsiniz. Çoğunlukla uluslararası alanların olmazsa olmazı olan piktogramlar, hiç bilmediğiniz tanımadığınız şehirlerde işinizi kolaylaştırmaktadır.

Sembollerle nesneyi ya da olguyu haber veren piktogram, ortak dil olarak kabul edilmektedir. Temeline bakıldığında ise Latince kökenli olduğu dikkat çekmektedir. Pictus ve gram sözcüklerinden türeyen kavram, yazısız resim anlamına gelmektedir.

Yalın ve sade dizayna sahip olan piktogram, her ülkede aynı renk ve çizimde olmak zorundadır. Her gittiğiniz yerde gördüğünüz resimden aynı mesajı çıkarabilmeniz hayatınızı kolaylaştıracaktır.

Piktogram ve İdogram Arasındaki Farklar Nelerdir?

Piktogram ve idogram kavramları sık sık karıştırılmaktadır. Her ikisinin de resimlerle oluşturulması ve grafiksel çizimlerden meydana gelmesi iki kavramın birbirinin yerine kullanılmasına neden olmaktadır. Piktogram ortak nesnelerin ve kuralların ifadesi olarak tanımlanırken idogram fikirlerin çizimleştirilmiş halidir. Bir mekân ya da işareti ifade edenler piktogram olarak bilinirken fikirleri ve düşünceleri yansıtanlar idogram olarak bilinirler.

Piktogram Nasıl Yapılır?

Piktogram temelinde çivi yazısını andıran bir sisteme sahiptir. Fonotik harfler veya da belirleyici uyaklar kullanılarak hazırlanmıştır. Eskiden farklı araçlarla çizilse de bugün eğitim verilen atölyelerde kara kalem çalışmalarıyla piktogramlar oluşturulabilmektedir. Ellerinizin alışması ve çizime olan meylinizin artması için özel kalemlerle çizim geliştirmeleri yapılabilmektedir.

Gelişen teknolojiyle beraber bilgisayar ortamında hazırlanan piktogram kavramları grafik tasarım programları ile tamamlanabilmektedir.

Şekillere Piktogram Adı Verilmesi için Hangi Şartları Taşıyor Olması Gerekir?

Bir sembolün pikogram ismini alması için tanımlanabilir bir düzene sahip olması gerekmektedir. Aynı zamanda estetik kurallar bütününe de hâkim olması önemlidir. Estetik kurallar çerçevesi; bütünsellik, kesişmeler, geçişler, renk ve boyutlardan meydana gelmektedir.

Piktogram sembollerinin ortak özelliği dünyanın neresine giderseniz gidin herkesin aynı anlamı çıkarmasıdır. Bu doğrultuda şekillerin herkese hitap edebilecek donanıma sahip olması önemlidir. Tüm bunlarla beraber kabul edilebilecek olan sembolün var olan tüm kurallara uygunluğu da önemlidir. Kuralların aksini iddia eden ya da herkesin bildiğinden farklı görünen semboller piktogram olarak kabul edilmemektedir.

Piktogram Nerelerde Kullanılır?

Piktogram için belli başlı yerlerde kullanılır demek yanlıştır. Hayatınızın her anında bu kavramlara rastlamanız mümkündür. Giydiğiniz kazağın iç kısmında yıkanma talimatlarında dahi piktogram vardır. Uzun uzun anlatmaktansa çizimler ve rakamlarla nasıl yıkamanız gerektiği ifade edilmiştir. Aynı kazağı sizden çok uzak ülkelerden birinde bir başkası da giyse aynı kurallara bakarak aynı anlamı çıkaracaktır.

Piktogramlar daha çok toplu kullanım alanlarında görülmektedir. Alışveriş merkezleri, resmi binalar, trafik içerisi, paralar, bilimsel ifadeler örnek olarak gösterilebilmektedir. Bina yönlendirme ifadelerinin pek çoğunun piktogram olması gibi matematikte yer alan formülsel ifadeler de piktogram olarak kabul edilmektedir. Tüm bunların yanında tren istasyonları, otobüs durakları, çarşılar da piktogramların kullanıldığı alanlardır.

Piktogramın Dinlerle Bağlantısı

Global kullanıma sahip olan piktogram yalnızca sosyal hayatta değil dini hayatta da kullanılan kavramlardır. İslamiyet’in sembolü olan hilal işareti, dünyanın neresine giderseniz gidin aynı anlamı çağrıştırmaktadır. Aynı şekilde Hristiyanlık sembolü olan haç işareti de piktogram kavramlardan bir tanesidir. Bunun dışında dinlerle bağlantılı semboller arasında yer alan köşeli yıldız, şamdan Yahudiliği çağrıştırmakta olan piktogramlardır.

Piktogram hayatın her alanında karşılaşılan ancak çoğu zaman görülmeye alışıldığı için sorgulanmayan kavramlardır. Tıpkı dinlerde olduğu gibi ülke bayraklarında da aynı kural geçerlidir. Dünyanın hangi ülkesine giderseniz gidin ay ve yıldız piktogramının Türkiye’yi sembolleştirdiğini duyabilirsiniz.

Piktogramın Faydaları Nelerdir?

Piktogramın kullanımı tüm dünyada ortak dile ulaşma amacını taşımaktadır. Bu nedenle piktogram ifadelerine göz gezdirdiğinizde yalnızca sizin şehrinizde değil tüm şehirlerde kullanıldığını görebilirsiniz. Aynı şekilde yalnızca sizin ülkenizde değil tüm dünya ülkelerinde aynı çizimlerle karşınıza çıkabilmektedir. Bu doğrultuda bakıldığında piktogramın temel amacının hayatı kolaylaştırmak olduğu söylenebilir. Kişinin devlet dairelerinde istediği yere ulaşmasını sağlayan işaretler, yol sembolleri, matematik sorusu çözerken sonuca ulaşmasını sağlayan ipuçları piktogram olarak tanımlanmaktadır.

Bilmediğiniz herhangi bir şehirde hastalandığınızda sizi hastaneye ulaştıracak tek kavram piktogramdır. Semboller sayesinde rahatlıkla dilediğiniz binayı bulabilirsiniz.

Piktogram Hangi Renkler Kullanılarak Yapılır?

Piktogram çizimlerinde kullanılan temel renk siyahtır. Sonrasında çizim ve kullanım alanlarının genişletilmesi piktpogram renklerinde kırmızı ve mavinin da yer almasını sağlamıştır. Hayatın her alanında yaygınlık kazanan ve dünyanın her yerinde yaşamı kolaylaştıran piktogram kavramları bugün pek çok renkte hazırlanabilmektedir.

Her yerde aynı renkte ve şekilde olması gereken kavramlar pembe, sarı ya da turuncu gibi renkleri de barındırmaktadır. Bunun yanında siyah, kırmızı, mavi, yeşil ve sarı egemenliğinin devam ettiğini söylemek mümkündür.

Trafikte Piktogram Kullanımı

Piktogramın en çok kullanıldığı alan trafiktir. Kurallar doğrultusunda hazırlanan ve hemen her yerde aynı şekilde ifade edilen bu kurallar yuvarlak, üçgen ve kare çerçeveler içerisine dizilmiş sembollerden meydana gelmektedir. Yasaklar, serbest olanlar, uygun olanlar ve yol akışı hakkında bilinmesi gereken detaylar, piktogram kavramlarla ifade edilmektedir. Hız sınırları, yol tadilatları ve kazalar yola konulan piktogram sembolleri ile görülebilmektedir.