4 Şubat 1913 tarihinde dünyaya gelmiş olan Rosa Parks, Amerika Birleşik Devletleri’nin Alabama eyaletinde yaşamıştır. Babasının mesleği marangozluk olup, anne ve babasının boşanmalarının ardından annesi ile birlikte Pine Level bölgesinde yaşamaya devam etmiştir.

Annesinin öğretmen oluşu nedeniyle Rosa Parks 11 yaşına kadar eğitimini evde almıştır. Bu süre sonrasında Endüstri kız okuluna başlamıştır. İkinci eğitimine ise zenci okulunda başlamış olmasına rağmen anneannesi ve annesinin rahatsızlığı okulunu yarıda bırakmasına neden olmuştur.

ABD’li insan hakları savunucusu unvanına sahip olan Parks, zenci olarak dünyaya gelmenin zorluklarını ve bu zorluklara karşı meydan okumanın bedellerini hayatı boyunca yaşamış biridir. Kendisine ya da diğer insanlara yapılan haksızlıkların karşısında durabilmek adına ise yaşamının büyük bir bölümü cezaevinde geçmiştir.

Rosa Parks Kimdir?

Küçük yaştan itibaren hayatın zorlukları ile mücadele etmekten eğitimini bir türlü tamamlayamamış olan Rosa Parks, anne ve anneannesinin bakımını üstlenerek bir tekstil fabrikasında çalışmaya başlamıştır. 1932 yılında Raymond Parks ile evlilik gerçekleştirdi.

Eşinden aldığı destek sayesinde eğitimini tamamlamıştır. Eşi Raymond Parks Renkli İnsanları Geliştirme Ulusal Birliği üyesidir ve lise eğitimini tamamladıktan sonra Rosa Parks’da 1943 yılında aynı birlikte aktif rol almaya başlar.

Rosa Parks’ın Hayatı

Ayrımcılıklara karşı sivil direnişlerin temsilcisi sayılan Rosa Parks, ilk kendisine siyahilere yapılan haksızlığa bindiği bir otobüste uğramıştır. 1 Aralık 1955 yılında zaten beyazların ve siyahilerin otobüslere ayrı kapılardan bindikleri dönemde, Rosa ve arkadaşları otobüsteki boş bir yere oturmuşlardır.

Otobüsün tamamen dolmasının ardından otobüse beyaz bir erkek binmiştir. Oturacak boş yerin olmaması ve zencilerle de yan yana oturamayacağı için 5 zencinin de kalkmasını isteyen adama diğerleri yer vermesine karşın Rosa Parks sivil direnişe geçmiş ve yerinden kalkmamıştır.

Yer vermeme hakkını kullanırken Rosa Parks’ın yanına gelen otobüs şoförü kalkmazsa polis çağıracağını belirtmiştir. Parks ise istediğinizi yapabilirsiniz diyerek yer vermemiştir. Bunun üzerine ırk ayrımı yasalarını ihlal ettiği gerekçesi ile tutuklanmıştır.

Rosa Parks’ın Kendine Özgü Özellikleri

Rosa Parks pek çok insan hakları savunucusundan ayrılan özellikleri nedeniyle hafızalarda yer etmeyi başarmıştır. Henüz 30 yaşında iken Amerikan Yurttaş Hakları Harekâtına katılması içindeki barışçıl yanın en önemli göstergelerinden biridir.

Amerika’da siyahi vatandaşlara uygulanan ayrımcılığı otobüste yer vermeme olayı ile tavrını belli etmiş ve bu alanda ayaklanmaların başlamasına neden olmuş ilk kişidir.

Günümüzde özgürlük ülkesi olarak pek çok kişinin kabul ettiği Amerika, çok kısa bir zaman önce siyah ve beyaz insanların aynı otobüse dahi binmelerine izin vermeyen bir ülke idi.

Rosa Parks’ın Eserleri

ABD’de pek çok insanın örnek aldığı bir insan olmanın farkındalığı ile 1992 yılında Benim Hikayem adlı biyografisini yayınlamıştır. Sessiz Güç adlı eseri ise 1995 yılında kaleme aldığı ve kendi anılarından oluşan bir eserdir.

Irk ayrımına karşı dik duruşu ile ABD’de büyük değişiklikler yaşanmasına neden olan kadın Rosa Parks, ardında insanlığa haksızlıklara karşı boyun eğilmemesi gerektiğini bırakmıştır.

Otobüste zenci bir adama yer vermediği için tutuklandığı gece kefalet ile serbest bırakılmış ve E.D. Nixon ile Montgomery Şehir otobüslerinin boykot edilmesinin planını gerçekleştirmiştir.

Yapılmak istenen boykot için gazetelere reklam verilmiş ve el ilanları dahi basılmıştır. Afrikalı ve Amerikalı olan siyahilerin Rosa Parks’ın tutuklandığı 5 Aralık gününde otobüsleri boykot ederek kullanmaları söylenmiştir.

Rosa Parks’ın Aldığı Ödüller

Rosa Parks aktif olarak ilk üyesi olduğu NAACP’nin oldukça önemli sayılan Martin Luther King ödülünü almaya hak kazanmıştır. 9 Eylül 1996 yılında ise dönemin devlet başkanı olan Bill Clinton tarafından yüksek onur madalyası niteliğinde olan Özgürlük Madalyasını layık görülmüştür.

Bir sonraki yıl Kongre Altın Madalyası’nı alan Rosa Parks, 1999 yılında Time Dergisi’nde yayınlanan 20. Yüzyılda En Etkili 20 Kişilik listesinde yer almayı başarmıştır.

İnsan Hakları Savunucusu Rosa Parks

Irkların ayrımcılığına karşı durmasının zorluklarını her zaman yaşamış olan Rosa Parks, haksız yere işten çıkarılmalar ve beyazlar tarafından tacize uğramak gibi birçok sorun nedeniyle Montgomery’den taşınmak durumunda kalır.

Taşındığı bölgede 1988 yılına kadar Amerikan Temsilcisi Meclisi üyesi John Conyers’in sekreteri olarak çalışır. 1987 yılında ise kişisel gelişim endüstrisini kurarak gençlerin bilinçlenmesini sağlamak amacıyla tüm Amerika’yı dolaşır. Tüm bu çabalarından dolayı ayrımcılığın sembolü olarak nitelenen Rosa Parks birçok ödüle layık görülmüştür.

Rosa Park ve Henri Ford Müzesi

1955 yılında bindiği otobüste siyahi olmanın eşitsizliğini yaşadığı ve bu nedenle tutuklandığı otobüs günümüzde Henri Ford Müzesi’nde sergilenmektedir.

Geçtiğimiz yıllarda Barack Obama’nın da ziyaret ettiği otobüste, Rosa Parks’ın kaldırılmak istendiği koltukta siyahi eski liderinde fotoğrafı bulunmaktadır.

Geçmiş yıllarda siyah beyaz ayrımının fazlasıyla yaşandığı yıllara nazaran şimdilerde oldukça özgür bir ülke olarak varlığını sürdüren ABD vatandaşlarının insan hakları savunucu Rosa Parks’a pek çok şey borçlu olduklarını bilmeleri gerekir.

Rosa Parks’ın Ölümü

Sivil haklar direnişçisi olarak bilinen Parks, 92 yaşında iken 24 Ekim 2005 tarihinde vefat etmiştir. Michigan’da bulunan evinde sessizce olan Rosa Parks için yaklaşık 50.000 kişinin katıldığı bir cenaze töreni yapılmıştır.

4 Şubat 2013 tarihinde ise yaşasaydı 100 yaşına basacak olan Rosa Parks için anma töreni düzenlenmiştir. Ülke genelinde önemli kişilerin katılımı ile gerçekleşen törene Barak Obama’da katılmıştır.